Ostatnio napisaliśmy artykuł o prawidłowym wykonaniu polegającym na serwisie klimatyzacji i serwisie pompy ciepła. Często jednak kliencie dzwoniący o serwis od razu proszą o uzupełnienie czynnika. Skąd bierze się ten stereotyp ,że podczas serwisu należy uzupełnić czynnik chłodniczy.

Co to jest czynnik chłodniczy ?

Tytułem wstępu rozpoczniemy od wyjaśnienia czym jest czynnik chłodniczy, który jest owiany tajemnicą serwisantów. Czynnik chłodniczy to nic innego jak mieszanina biorąca udział w wymianie termodynamicznej w procesach chłodzenia lub grzania. Ciężko brzmi ? Już wyjaśniam. Każda substancja posiada swoje właściwości fizyczne i chemiczne i takie właściwości posiadają również czynniki chłodnicze. W czasie pracy klimatyzacji osiągają one różne ciśnienia, a co za tym idzie różne temperatury i stąd mamy proces chłodzenia i grzania. Żeby zobrazować tą sytuację dla przeciętnego Kowalskiego przedstawię to na przykładzie wody. Woda jak wiemy wrze w temperaturze 100st.C , ale czy na pewno? Dzieje się tak ,gdy gotujemy wodę w ciśnieniu atmosferycznym 1013 hPa. Biorąc tą samą wodę i obniżając ciśnienie otoczenia do 600 hPa woda zacznie wrzeć już w temp. około 50st. C. Tą zasadę wykorzystuje się w klimatyzacji i pompach ciepła używając do tego czynników chłodniczych o danych właściwościach fizycznych.

Kiedy należy uzupełniać czynnik chłodniczy?

Najprostszą odpowiedzią jest ,że chłodziwo uzupełnia się ,gdy brakuje czynnika w instalacji lub wcale go niema. Należy jednak pamiętać ,że układy chłodnicze powinny być szczelne i ubytek czynnika jest czymś nie naturalnym. Wynika on z nieszczelności układu i zanim zostanie uzupełniony, należy sprawdzić czy układ jest szczelny.

Jak sprawdzić szczelność klimatyzacji ?

Jeżeli posiadamy układ nabity i pracujący możemy użyć wykrywacza nieszczelności i sprawdzić wszystkie połączenia lutowane i skręcane w układzie. Jeśli nie ma takiej możliwość, należy odzyskać pozostały czynnik chłodniczy z układu, a następnie sprawdzić szczelność układu gazem obojętnym. Do dyspozycji mamy azot lub hel, ale ze względu na koszty najczęściej używamy azotu.

Czynnik dobijamy przy użyciu wagi !

Kiedy czynnik chłodniczy możemy dobić, a kiedy należy go wymienić ?

Czynniki chłodnicze w układach klimatyzacji dzielimy na zeotropowe i azeotropowe ( ewentualnie bliskieazeotropowo). W praktyce oznacza to ,że składniki czynnika chłodniczego mają różne lub podobne właściwości poślizgu temperaturowego. Dla porównania weźmiemy czynnik r407c i r410a.

Czynnik chłodniczy r407c jest mieszaniną zeotropową. W przypadku stwierdzenia jakiegokolwiek ubytku, należy resztę czynnika odzyskać i odesłać do PROZONu celem regeneracji lub utylizacji mieszaniny i uzupełnić ją od nowa. Ważne ,aby pamiętać, że w przypadku tych czynników butla podczas uzupełniania powinna zostać obrócona.

W przypadku czynnika r410a ,który jest mieszaniną bliskoazeotropową , w przypadku ubytku możemy czynnik uzupełniać i zachowa on swoje właściwości fizyczne. Przy dużych ubytkach rzędu 50% sugeruję jednak i ten czynnik wymienić w całości.

Omówienie właściwości fizyko-chemicznych kilku czynników chłodniczych

Dla dociekliwych lub osób które tego potrzebują poniżej znajduje się opis kilku najpopularniejszych gazów chłodniczych używanych w klimatyzacji.

Czynnik chłodniczy R407c

Skład chemiczny:

CH₂F₂ – Difluorometan (R32) 23%
CF₃CHF₂ – Pentafluoroetan (R125) 25%
CF₃CH₂F – Tetrafluoroetan (R134A) 52%

Własności fizykochemiczne

Masa molowa : 86,2 g/mol
Temperatura wrzenia (0,1013 MPa): -43,6^oC
Temperatura krytyczna: 86,7^oC
Ciśnienie krytyczne: 4,62 MPa
Gęstość krytyczna: 0,5068 kg/dm³
Ciepło parowania w temp. 25^oC.: 246,1 kJ/kg
Gęstość cieczy w temp. 25^oC: 1,136 kg/dm³
Gęstość par w temp. 25^oC: 43,8 kg/m³

Czynnik chłodniczy R410a

Skład chemiczny:

CH₂F₂ – Difluorometan (R32) 50%
CF₃CHF₂ – Pentafluoroetan (R125) 50%

Własności fizykochemiczne

Masa molowa : 72,6 g/mol
Temperatura wrzenia (0,1013 MPa): -51,5^oC
Temperatura krytyczna: 71,8^oC
Ciśnienie krytyczne: 4,89 MPa
Gęstość krytyczna: 0,4889 kg/dm³
Ciepło parowania w temp. 25^oC.: 190,3 kJ/kg
Gęstość cieczy w temp. 25^oC: 1,068 kg/dm³
Gęstość par w temp. 25^oC: 65,18 kg/m³

Czynnik chłodniczy R32

Zamiennik czynnika chłodniczego R410a.